Famke heette ze. Ze was pas 14 jaar. Haar vader bracht haar om het leven en daarna zichzelf. 1,5 jaar geleden verscheen er een rapport over haar. Conclusie: Elf instanties, waaronder de rechterlijke macht, de Raad voor de kinderbescherming, Jeugdbescherming, Veilig Thuis en alle hulpverlenende instanties bleven in gebreke om Famke te beschermen.
Onmacht. Zo noemde voormalig kinderrechter en Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld Corinne Dettmeijer-Vermeulen haar onderzoek. Het rapport is ontzettend waardevol om te begrijpen waar ouderverstoting over gaat. Er bleek te weinig kennis over ouderverstoting en de gevolgen ervan bij de instanties die zich met Famke bemoeiden. De zorgen van de moeder van Famke werden stelselmatig genegeerd.
Er is te weinig aandacht voor het rapport (geweest). De voorvallen erin zijn herkenbaar, net als het gedrag van moeder, van vader en van Famke. Maar ook het gedrag en de taal van de jeugdbeschermers, de Raad en de rechtbank. De onmacht die ik zelf in dossiers ook steeds tegenkom en zo goed herken.
Enkele bijzonderheden: vader had de regie over wat er gebeurde, niet jeugdbescherming, hij vervreemdde Famke actief van haar moeder. Hij werkte aan niets mee, al deed hij wel alsof. Moeder verloor het contact met Famke omdat Famke niet meer wilde. Niemand greep in, er werd ‘rust’ geadviseerd en geen dwang tot contact. Mr. Dettmeijer geeft terecht aan dat dat averechts werkt en verwijst naar de aanbevelingen van het Expertteam Ouderverstoting.
Het rapport geeft heel goed weer dat alleen kindsignalen, of juist het ontbreken daarvan, niet doorslaggevend zouden moeten zijn in hoe te handelen. Oudersignalen, het gedrag van een ouder, zou veel meer in ogenschouw moeten worden genomen. Tijd was een kritische factor in het contact verlies. Tenslotte volgt uit het rapport dat professionals naar gewelddadig gedrag of onveiligheid zochten, terwijl de ongebruikelijke symbiose tussen kind en ouder juist de trigger had moeten zijn.
Dit stukje tekst is niet genoeg om het belang van dit rapport goed te duiden. Ik hoop dat jeugdbeschermers, raadsonderzoekers, medewerkers Veilig Thuis, rechters, advocaten en hulpverleners het willen lezen. Niet alleen de samenvatting, maar het hele rapport. Het is meer dan de moeite waard. Je zult terugdenken aan de ouders en kinderen die je zelf tegenkwam en waar je niet wist hoe te reageren. Of naar de ouders die je adviseerde een kind ‘rust’ te gunnen.
Ik was terughoudend het rapport te gebruiken vanwege de afschuwelijke dood van Famke. Dat was ‘een beetje dom’. Het rapport is ontzettend leerzaam. De omstandigheden rondom ouderverstoting worden uitstekend beschreven. Omstandigheden die we allemaal maar al te goed herkennen. Als je iets doet deze maand om beter te worden in je werk, lees dan dit rapport. Doe het voor alle kinderen die we kennen die (zonder goede reden) maar van één ouder mogen houden.
Geef ze de andere ouder terug.
